SONUÇ
Yeryüzündeki varlıkları çok eskilere dayanan Türkler, ilk olarak Orta Asya bozkırlarında
tarih sahnesine çıkmışlardır. Hayatını bozkırlarda ve zor şartlar altında sürdüren Türk
insanının kişiliği de, yaşadığı hayata paralel olarak gelişmiştir. Bozkır hayatı, Türk insanın
düşünce tarzını, devlet anlayışını ve oluşturduğu tüm kurumları etkilemiştir. İncelememiz
göstermiştir ki, Türk devletinin oluşumu, bozkır hayatına dayanır. Türklerde ilk
teşkilatlanma, bozkırlarda oluşmaya başlamıştır. Türkler geniş bozkırlarda bir yandan
kendilerini en iyi şekilde korumak, diğer yandan da, sahip oldukları en önemli varlıkları
olan hayvanlarını korumak zorunda idiler. Yaz ve kış aylarında farklı yerlerde yaşamak
zorunda olduklarından, sık sık yer değiştiriyorlardı. Bu nedenle, sıkı disiplin ve kuvvetli
teşkilatçılık onlar için zorunlu hayat şartı haline gelmiştir.
Türk devlet anlayışının kaynağı ve unsurları incelendiğinde, her dönemde Türk devletinin
vatan, millet, bağımsızlık, egemenlik esaslarına dayandığı görülmüştür. Türkler, devletin
maddi unsuru olan ülkeyi, vatan olarak adlandırmış ve onu kutsal sayarak korumuşlardır.
Türklerde vatan anlayışının, eski Türklerden beri çok fazla bir değişikliğe uğramadan
günümüze kadar ulaşmış olduğu, günümüzün vatan anlayışına temel oluşturduğu
anlaşılmıştır. Devletin beşeri unsuru millettir. Millet belli bir ortak geçmişe ve amaca
sahip insanların oluşturduğu topluluktur. Milleti oluşturan bireyler arasındaki dayanışma,
devletin varlığı ve devamı için çok önemlidir. Türk insanı için bağımsızlık, asla
vazgeçilemeyecek bir toplumsal olgudur. Türk insanı bağımsız olmadığı toprağı hiçbir
dönemde vatan saymamıştır.
Türk devlet anlayışının çekirdeği noktasında Türk ailesinin olduğu görülmüştür. Ailenin
gelişmesi ve çeşitli sosyal değişimlerden geçmesi sonunda Türk devletinin şekillenmeye
başladığı anlaşılmıştır. Hatta devlet, ailenin en geniş hali olarak düşünülmüş olup, aile içi
yardımlaşma ve dayanışma devlet hayatına yansıtılmış ve bu özellik bir gelenek halinde
tüm Türk devletlerinde varlığını hissettirmiştir. Devlet başkanlarının günümüzde bile baba
olarak anılmasının temelinde bu anlayışını var olduğu görülmüştür.
Türkler hizmet devleti anlayışına sahiptir. Bu nedenle, kurulan ilk Türk devletlerinden
başlamak üzere hemen her dönemde devlete ve devlet başkanına çok geniş görevler
yüklendiği görülmüştür. Bu anlayış aslından ayrılmış ve günümüzde insanların
tembelleşmesin ve her şeyi devletten bekleme hissine sahip olmalarına sebep olmuştur.
