Burada yazdıklarım elbette bütün Wikipedia camiasını ve içinde yer alan bilgileri bağlamayacaktır. Fakat, düzenli bir Wikipedia kullanıcısı, okuru olarak beni çok şaşırtan bir olayı kayda almam gerektiğini düşünüyorum.
Mitoloji, astro teoloji, teoloji eskiden beri ilgi alanımda olduğu için, başka kaynakların yanında bir taraftan da Google aramalarında genelde ilk sırada çıktığından Wikipedia’nın yukarıda saydığım konulardaki pek çok başlığını okumuşumdur. Özellikle Sümer, Babil, Akad, Kenan panteonuna ilişkin maddelerin bazılarını zaman içerisinde defalarca okumuşumdur.
En gerekli konularda pek bir işe yaramayan ve beni çok zor durumlarda bırakan hafızam, temel ilgi alanlarımda zehir gibi çalıştığı için, bunca bilgi arasında Wikipedia’da dikkat kesildiğim konulardaki veri değişiklikleri de hemen gözüme çarpıyor.
Bu yazıyı yazmamdan 4 – 5 saat önce, Wikipedia’da Sümer ve Babil Tanrı panteonunda Tanrılar’a temsilen verilen rakamları tekrar incelemek istedim.
Kendisine atfedilen rakamı 10 olan, bir adı İşkur, diğer meşhur adı Adad olan Tanrı figürünü okuyordum. Bu sembol ile ilintili olan Hadad, Baal, Bel gibi maddelere göz gezdirirken, daha önce pek rastlamadığım tuhaf ve saçma yazım hatalarına, anlamı kopuk cümlelere rastladım. Bunlar daha önceki sürümlerde ve normal olarak Wikipedia’da pek denk gelmediğim tuhaf ve şimdi sık tekrar ettiğini gördüğüm hatalardı.
“Bu işte bir iş var” diye geçirdim içimden. Sonra, yine maddelerin birisinde Marduk’un sembollerinden olan Haç’ın aslında İsa’nın ilk zamanlarında olmadığını, kutsal anne kavramının da aynı haç gibi Hıristiyanlığa, Hıristiyanlık Romanın resmi dini kabul edildiğinde sokulduğunu, Roma imparatorunun aslında bir Hıristiyan bile olmadığını, kendisinin putperest olduğunu, putperest inançlarını Hristiyanlık içine sokmak için böyle bir şey yaptığını anlatan ve dil, gramer, mantık ve içerik yönüyle daha önce Wikipedia’da pek rastlamadığım fevkalade sloganik, militarist bir dille yazılmış bir pasaj okudum.
Maddeler arasında gezindikçe her birindeki bu tarz değişiklikleri fark etmeye başladım. Aslında bu, Wikipedia sayfalarının altında bulunan değişiklik incelemesi bölümünden tarihine kadar takip edilebiliyormuş, onu da sonradan öğrendim.
Derken, üzerinde belki de en çok okuma yaptığım Marduk maddesine geldim. Marduk maddesinin Wikipedia sayfasını farklı tarihlerde en az 10 defa okumuşumdur desem yeridir.
Marduk maddesinde de değişiklikler görmeye başladım. Hele şu aşağıda ekran görüntüsü olan yeni pencereyi görünce, “Yok daha neler artık” dedim ve bende film koptu.
Gerçekten şaka gibi bir bilgi. Tamamen bir kişinin kişisel inancını yansıtan, yazım hatalarına ve cümle kurgusuna bakınca özel bir hınç ile yazıldığı anlaşılabilen ve yazım tekniği açısından sahibinin kültürel birikimini de ifşaa eden bu bilginin Wikipedia’da olmaması gerektiğini düşündüm.
Şunu merak ettim. Bu bilgi buraya nasıl giriyor ? Sonra baktım ki buna bir kaynak notu düşülmüş. Ilgili kaynak notuna baktığımda, aslında iki farklı pasaj için aynı kaynak notuna referans verildiğini gördüm. Yani bu pasajdan sonra gelen başka bir pasaj da aynı numaralı kaynağı referans olarak gösteriyordu.
Kaynak, İTÜ kütüphanesinden bir pdf olarak görünüyor. PDF dosyasını indirip inceledim. İkinci pasajın bilgisi bire bir bu pdf dosyasında vardı fakat az önce paylaştığım ilk pasaj bu kaynakta bulunmuyordu.
Evet, ortada maalesef muhtemelen sadece Türkiye’de görebileceğiniz bir hinlik, bir düzenbazlık olduğu aşikardı.
Aşağıdaki ekran görüntüsünde kullanıcı adı yazmakta olan arkadaş, kişisel inançlarını sanki o objektif bir bilgi imiş gibi dünyanın en önemli topluluk girişimi olan Wikipedia’ya enjekte ediyor, bunu yaparken de bir başka pasaja ait kaynağı, kendi uydurduğu şeye kanıt olarak sunuyordu. PES !!!
Peki bu arkadaş nereyi değiştirmiş bir de ona bakalım:
Altı çizili yerler bu kullanıcının yaptığı değisiklikleri işaretliyor.
””’Merodach””’ olarak geçmektedir. “Sümer Tanrısı Marduk’un büyük önemi, üç büyük tektanrıcı dine kaynaklık etmiş olmasıdır.” tarzında bir inanış söz konusuysa da; Bu dinlere kaynaklık etmediği bu üç Dinin temel kaynakları incelendiğinde açıkça anlaşılmaktadır.Zira bu üç dinde doğrudan Yüce Yaradıcı’nın gönderdiği üç Şeriat (Kur’an, İncil, tevrat) tan köken alır.oysa sümer inanışının dayandırıldığı eserler mitolojik efsanelerdir (gılgamış destanı gb)
Şu koyu olarak işaretlediğim kısım bir sözlükte nasıl yer alabilir !!! Bu kişi hiç düşünmüyor mu ki; bu Maddeyi hazırlayan diğer insan evlatları “Marduk en büyük Tanrımızdır, yüce yaratıcımızdır” demiş mi ? İnanç başka bir şey, insanların inançlarına dair bilgileri aktarmak başka bir şey. Şimdi bu hileyi kullanarak kendi kişisel inancını, bir sözlük bilgisi gibi oraya sokuşturan arkadaş bunu yapmakla daha mı çok müsluman oldu ? Çok enteresan.
Tabi ben de bu duruma tahammül edemedim ve sayfada bunu ilgilisine bildirecek bir buton aramaya başladım ama bulamadım. Anladığım kadarıyla tek yapabileceğim kullanıcı olarak sözlüğe veri girişi yapmam veya değişiklik yapmamdı.
Siteye üye olup gerekli değişikliği yani arkadaşın ilave ettiği bilgiyi silme işlemini gerçekleştirdim ve değişiklik sebebini de burada anlattığım minval üzerine belirttim.
İlgili yerleri sildikten sonra değişiklik gerekçesi bölümüne şunu yazdım:
Fakat bu deneyim, yani birisinin gelip Wikipedia’ya kolayca yazım ve gramer hataları ile dolu, kişisel inanç bildiren bir şeyleri, o sanki objektif bir veri imiş gibi yazabiliyor olması, sonra benim gibi başka birisinin bunu fark edip, siteye üye olup bunu değiştirebilmesi benim hiç hoşuma gitmedi.
Eğer bu durum bütün maddelerde böyle olabiliyorsa, Wikipedia bir ansiklopedi değil, yaz boz tahtasıdır. En azından Türkiye açısından. Başka ülkelerde, batı ülkelerinde falan böyle şeyler oluyor mu bilemiyorum. Fakat bu deneyimimin bana Wikipedia’ya daha temkinli yaklaşmam gerektiğini öğrettiğini söylemek zorundayım.
Ali Aksoy, 11.08.2021
Önemli Not: Wikipedia’da yaptığımı söylediğim değişiklikten 3 gün sonra Wikipedia Marduk maddesine girip baktığımda, bu yazının konusu olan uyduruk bilginin aynen orada durduğunu, benim konuya ilişkin itirazım ve düzeltmenin işleme konulmadığını gördüm. Bu demektir ki, bir değişiklik ya moderasyon gerektiriyor ya da algoritmaları bunu gerektiriyor. Eğer bu değişikliğin işleme konulması bir moderasyon gerektiriyorsa, önceki değişikliği onaylayan moderasyon mantığı gereği Wikipedia asla ciddiye alınmaması gereken bir web sitesidir. Yok eğer ikinci olasılık geçerli ve bu durum bir otomatik algoritmanın sonucu ise, Wikipedia kendisine adam akıllı bir algoritma belirleyinceye kadar ciddiye alınmaması gereken bir web sitesidir. Yanarım da, Wikipedia Türkiye’de yasaklanınca bunun için duyduğum üzüntüye yanarım. Çok da gerekli bir kaynak değilmiş. (Ali Aksoy – 14.08.2021)
