Google “şirin” sunumu ile kitlelerin gönlünde yer edinip “bir şey” olduktan sonra, bilim kurgu filmlerindeki baskıcı dev şirketleri aratmayan hamleler yapmaya devam ediyor. Öyle şımardılar ki, “yaptım oldu” stratejilerini çok farklı alanlarda ısrarla uygulamaya koymaya devam ediyor.
Bu sitede daha önce de Google’ın benzeri hamlelerini eleştiren yazılar yazmıştım.
Teknoloji haberlerini takip edenler hemen hatırlauacaklardır ki, fi tarihinde, Google tarafından piyasaya sunulan Chrome henüz daha “bir şey” değil iken, Google Microsoft’a karşı dava açmış ve windows ürününde Explorer tarayıcısının varsayılan tarayıcı olarak gelmesinin haksız rekabete neden olduğunu iddia etmişti. O tarihlerde, “refah ve kibir” koltuğunda mışıl mışıl uyuyan Microsoft gercekten, böyle bir uygulama yapıyor, Google’ın aynı şu anda yapmakta olduğu gibi “küçük dağları ben yarattım” havasında, istediğini yapabileceğini, her ne yaparsa yapsın elde tuttuğu tekwl konumu ile kendisine yani ürünlerine hiç bir şey olmayacağını, vaz geçilemez olduğunu zannediyordu. Microsoftun bu kendini beğenmiş tutumu, mobil pazarı görememek ve parazın neredeyse tamamını rakiplerine kaptırmak gibi acı bir akıbetle sonuçlandı. Görüldü ki, siber alem Microsoft olmadan pekala tıkır tıkır işleyebiliyordu.
İşte Microsoftun da böyle “bir şey” olduğu zamanlarda tarayıcı pazarında pazar payını arttırmaya çalışan Google, Windows’ta Explorer tarayıcısının varsayılan tarayıcı olarak paket içinden çıkmasını, rekabet yasalarına aykırı görmüş, dava açmıştı.
Zaman geçti, devir değişti. İşletim sistemlerinde, bir zamanların pazar kralı Microsoft, PC’nin yerini akıllı telefonların alması ile birlikte o eski gücünü, dijital alemdeki pazar hakimiyetini kaybetti. Bir zamanların “mağdur” u Google ise, Android işletim sistemi ile mobil alemin kralı oldu. Google tarafından gelistirilen Chrome tarayıcı, Microsoft’un Explorer tarayıcısı ile yaptığı olanca aptallıklardan istifade ederek pazarda payını arttırdıkça arttırdı. Hatta iş sonunda öyle bir hale geldi ki, Microsoft eski sürüm Explorer tarayıcılarda, kullanıcılara karşı daha fazla rezil ve rencide olmamak için Chrome tarayıcıyı indirmelerini önerir hale geldi…
Google sadece, arama, mobil işlwtim sistemi ve tarayıcı pazarında değil, reklam pazarında da gerçek bir dev oldu. Hem reklam verenler, hem reklam yayınlayan mecralar nezdinde “olmazsa olmaz” bir güç haline geldi. Daha önce yayınladığım yazılarda da anlattığım gibi, Google çeşitli yöntemlerle bu reklam pazarındaki pazar hakimiyetini gün gectikçe reklam verenler lehine, yayıncılar aleyhine kullanmaya başladı.
Şimdilerde ise şu sıralar “bir şey” olan ve hep öyle kalacağını zanneden Google, aynı bir zamanlar Microsoft’un yaptığı gibi “aha hep buraların ağası benim” modunda hareketler yapıyor. Reklama boğulmuş ve çok ziyaretçisi olan, muhtemelen Google Ad Manager kullanarak kendini sadece Google Adsense’in şevkatli kollarına bırakmayan yayın ağlarında pek belli olmasa da, sadece Google Adsense reklamlarını kullanan ve nisbeten daha az ziyaretçi alan sayfalarda açık ve secik olarak görülüyor ki, bir dönem mağdur edebiyatı yapan, eskinin mağduru, şimdilerin mağruru Google, reklam sunumunda Chrome tarayıcıya ciddi bir kıyak yapıyor. Aynı siteye, Chrome kullanarak girdiğinizde sunulan reklam sayısı (reklam isteğinin karşılandığı doluluk oranı), herhangi bir reklam engelleyici kullanılmayan Mozilla Firefox, Opera, Samsung Tarayıcı gibi “diğer” tarayıcıların en dört beş katı seviyesinde.
Chrome, şu anda mobil cihazlarda bu diğer tarayıcılara göre hız ve performans bakımından neredeyse bir zamanlar explorer tarayıcının düştüğü kepaze duruma düşmesine ramak kalmış durumda… Akıbeti, Microsoft’un bir zaman Explorer’i Windows ile yaşatma amacıyla standart paketin içinde varsayılan tarayıcı yaparak debelenmesine benzer bir biçimde, Android işletim sisteminin içinde mecburen kullanılan bir tarayıcı olarak kurtarmaya çalışacak bir hale gelecek gibi görünüyor.
Bu somut durum, Google’ın isteği dışında, diğer tarayıcıların bir tercihi de olabilir. Belirli bir sürede yanıtlanmayan reklam isteklerini sayfaları daha hızlı açma adına bloke ediyor olabilirler. Bunu tam olarak bilemiyoruz.
Ancak, önceki yazımda da belirttiğim gibi tüm bu itiş kakış ve kibrin içinde; olan daima kendini Adsense’ye teslim etmiş yayıncılara oluyor…
Ali Aksoy – 31 Ağustos 2020
