Continued from:

Evrimin bize verdiği bu yetkinlik, bilinç sıçraması daha ileri seviyelerde tekrarlanamaz mı ? Uzayın bilmediğimiz yerlerinde bu bilinç sıçramasını birden çok defa yaşamış canlılar varsa ve aramızdaki bilinç farkı en azından karınca ile bizim aramızdaki fark kadar ise, biz o canlıları, onların düşüncelerini, davranışlarını, duygularını idrak edebilir miyiz ?

Zanna dayalı tüm şeyleri, peşinen reddetmek, onları pek değersiz görmek, onlara hiç bir sekilde ihtiyacımızın olmadığını iddia etmek aynı zamanda insanın hududunu dahi bilmediği evrende, varlık aleminde var olan her şeyi bilip anlayabileceğini, kavrayabileceğini iddia etmesi demektir. Bana sorarsanız bu da zanların en büyüklerindendir. Bir karıncanın kendisine yeterli süre ve bilgi verilirse insanı her yönüyle idrak edebileceğini iddia etmesinden daha tutarlı ve değerli degildir. En az bunun kadar komik, en az bunun kadar batıldır.

Son durak ve hadde olduğumuzu nasıl iddia edebiliriz ?

Aydınlanma yolculuğunuzun sonunda olduğumuzu, bırakın sonunda olmayı sonuna yaklaştığımızı dahi nasıl iddia edebiliriz ?

Eğer had bilmezlik edip, bizi evrim cenderesinin içinden çıkarıp bu günlere getiren zanlarımızı -ki bu bir nostalji değildir- toptan çöp kutusuna atar, onlardan topyekün arınmaya çalışırsak muhtemeldir ki, yolda kullandığımız ve bizi hayatta tutan şeylerden bazılarını kaybeder ve ilerleyemeyiz. Kendini olması gerekenden erken bir zamanda güvende zannedip elindeki her korunma malzemesini uçurumdan aşağıya atan bir adam gibi yönümüzü kaybedebilir, ummadığımız avcılara yem olabiliriz.

Benim “zannıma” göre, tutarlı ve mantıklı olan, neyin zan, neyin kanıtlı veri olduğu hususunda bilgi sahibi olmak, bu ikisini birbirinden ayırabilecek bir bilinç düzeyine erişmektir. Zanlara karşı ezberlenmiş bir düşmanlık bize fayda sağlamaz. Zaten pratikte de bu yargı kocaman bir yalandır. Yarına dair plan yapan, yarın güneşin doğacağına inanarak uyuyan her kişi zaten vazgeçilemez bir zannın içindedir.

Zanlara düşman olmayalım. Güle düşman olmayalım. Onu nasıl tutacağımızı öğrenelim. Olur ki zanlarla eğleşerek, kanıtlı verilerle beslenerek büyürüz de aydınlanma yolunda ilerlemeye devam ederiz.

Ali Aksoy – 23.10.2020