Milli açıdan örgütlenmiş bir topluluktur, bir iktidardır. Devlet, yerleşik bir topluluğun hukukî
ve siyasal açıdan örgütlenmesi sonucu oluşan, tüzel kişiliğe ve egemenliğe sahip varlıktır.4
Devletin tanımı konusunda yazarlar ve araştırmacılar arasında tam bir görüş birliği yoktur.
Mesela, Duguit’in devlet tanımlamasında idâre edenlerle idâre edilenlerin varlığını sağlayan
bir unsur olduğuna dikkat çekilmiş, Carre’de Malberge ise belli bir ülkede yerleşen fertlerden
oluşan ve fertler karşısında emretme ve hükmetme yetkisine sahip düzenli bir toplum olarak
devleti tanımlamıştır.
Aynı şekilde Bonnard, Malberge’e paralel olarak devleti halka emretme yetkisine sahip sosyal
bir heyet olarak belirtmiştir. Filozof Kant ise, hukuk kuralları altında yaşayan insanların
vücûda getirdiği birliğe, devlet adını vermiştir.5 Görüldüğü gibi bir çok düşünür, devlet
konusunda ortak bir tanımda birleşememişlerdir.
Devletin tanımıyla ilgili bazı açıklamaları şöyle sıralayabiliriz. Bir hükümete ve ortak
kurallara bağlı teşkilâtlı millet veya milletler topluluğudur.6 Kültür birliği olan ve
kurumlaşmış bir iktidar tarafından yönetilen bir insan grubunun, sınırları belirlenmiş bir
toprağa yerleşmesi sonucu meydana gelen siyasal toplumdur.7
Toplumu yöneten kuralları ve
yasaları yapma gücüne sahip, ayrı bir kurumlar kümesidir.8 Hukuken milleti birleştiren, iç ve
dış egemenliğe, örgütlü zor kullanma yetkisine ve tekeline sahip, belli bir toprak parçası
üzerinde yer alan kamu hukuku tüzel kişisidir. Bir milletin belli bir toprak parçası üzerinde
politik bir örgütlenme sonucu ortaya çıkan kişiliğidir. İnsanların toplum hayatında
başvurdukları bir örgütlenme biçimidir.9 Belli sınırlar içindeki insan topluluğuna ait siyâsi
hâkimiyetin teşkilâtlanmış şeklidir.10 Devlet, teşkilâtlı bir insan topluluğudur. Devleti
meydana getiren insan unsuru, insan cemiyetlerinin en gelişmiş olanıdır. Herhangi bir
topluluk için devlet tâbirinin kullanılabilmesi, o topluluğun nüfusla birlikte kamu
organizasyonuna sahip olması ile mümkündür.
Zamânımız düşünürlerine göre, devlet kavramının kaynağı, site yani şehir devletleridir.
Hobbes’a göre devlet, bölük pörçük bir kalabalığın bir bütün haline dönüşmesini sağlayan bir
anlaşmanın sonucudur. Bu anlaşma ile dağınık haldeki kalabalık, artık organize bir bütün
olmuş demektir.
4 A. Şeref Gözübüyük, Anayasa Hukuku, Turhan Kitapevi, Ankara 1995, s. 10.
5 Fahrettin Korkmaz, Gazâli’de Devlet, T. Diyanet Vakfı Yay., Ankara 1995, s. 24.
6 Meydan Larousse, C. 3, Meydan Gazetecilik,istanbul 1984, s. 620.
7 Büyük Larousse, C.5, Gelişim Yay., İstanbul 1987, s. 3105
8 Ahmet Cevizci, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yay., İstanbul 1999, s. 224.
9 Aydın Taneri, Türk Devlet Geleneği, Millî Eğitim Bakanlığı Yay., Ankara 1997, s. 81.
10 Server Tanilli, Devlet ve Demokrasi, Say Yay., İstanbul 1982, s. 1.
