3.2. Ekonomik Faaliyetler
Bugünün demokratik düzeni içinde devletin önemli görevlerinden birisi olan, toplumun
ihtiyaçlarını devlet yoluyla veya devlet gücüyle temin edilmesi esası, eski Türklerde
kağanların vazifelerinden biriydi. Bunu bizzat Bilge Kağan’ın ifadelerinden anlıyoruz. Bilge
Kağan kardeşinin çalışmalarını anlatırken; Türk milleti için gece gündüz uyumadığını, kardeşi
Kültigin ile “öle yite” kazandığını söylemiştir.
Bozkır hayat şartları içerisinde yüksek yaylalarda ve ovalarda yaşayan Türklerin
ekonomisinin temelini hayvancılık oluşturmaktadır. Yetiştirilen başlıca hayvanlar ise;
toplumsal hayatın çok önemli bir unsuru olan attan sonra koyundur. At, koyun, sığır vb.
hayvanları canlı olarak ve sürüler halinde ihraç edildiği gibi, yan ürünleri olan kürk, deri, keçe
gibi birçok şekillerde de satılmıştır. Türk kültüründe kullanılan eşyaların ana maddesi koyun,
kuzu, sığır, tilki derisi ile hayvan yünleridir. Hunlar Çin’e yüklü miktarda kumaş ve keçe
ihraç etmişler Romalılar da keten gömlek giymeyi Türklerden öğrenmişlerdir.
Eski Türklerde askeri hayatın, ticari hayatın ve sosyal hayatın temelinde at bulunmaktaydı.
Atın ehilleştirilmesi ve günlük hayatta yoğun olarak kullanılması, ekonomik açıdan da çok
büyük faydalar sağlamıştır. Ayrıca at ile birlikte koyun, sığır ve benzeri hayvanlar beslenirdi.
Tarım konusunda da Türkler yerleşik olarak yaşamadıkları için tarımsal ürünleri
yetiştiremiyorlardı. Ama yetiştirilen başlıca tarımsal ürünler arasında; buğday, arpa, bakla,
mısır, pamuk gibi ürünler vardı.
Bozkır insanının başlıca geçim kaynağı da yine hayvansal ürünlerdir. Bu ürünlerin başında et
gelir. Çeşitli şekillerde tüketilen et, Türk insanının temel besini olmuştur. Bu neden ile Türk
toplumunda çoğunlukla et yemekleri tüketilmektedir. Türkler yoğurdu kiraz veya kayısı ile
tatlandırıp bir çeşit içki elde etmişler, yağ üretmeyi başarmışlar ve Çinlilere de yağı öğreten
millet oluşlardır.
Temel mesleklerden olan demir işlemeciliğinin çok ilerlemiş olması, demirin Türk hayatında
ki önemini anlatır. Türk ekonomisinde ve günlük hayatta kullanılan birçok alet, demir
işlenerek yapılmıştır. Özellikle Altaylılar, çok eskiden beri çok marifetli demircilerdir. Farklı
zamanlarda bu bölgede sert ve yumuşak çelik yapılmış, Kuzey Altaylarda demir eritme
ocakları Urane yakınlarında da Gök-Türkler çağından kalma demir döküm ocakları ortaya
çıkarılmıştır.
